Bạn tới với thế giới này từ đâu? Bạn sẽ đi về đâu sau khi chết? Hẳn rất nhiều người trong chúng ta có những câu hỏi như thế này! Chúng ta là ai? chúng ta và thế giới này có mối quan hệ như thế nào? Trong cuộc sống có những lúc chúng ta thấy cả thế giới như chống lại mình, quả thật đó là những lúc không dễ dàng chút nào. Nhưng bằng cách nào đó chúng ta vượt qua, chúng ta lại có những lúc yêu đời vô hạn, thấy từng bước chân, từng hơi thở như được cả vũ trụ hỗ trợ!
Chính những bận rộn, lo âu của cuộc sống hiện đại khiến bạn luôn nghĩ, bạn và thế giới có những ranh giới rõ ràng! Nhưng trong triết lý Yoga, lại cho rằng thế giới và bạn là một! Bạn không tới từ đâu và cũng không đi đâu cả sau khi chết, bạn vẫn ở đó, bởi vì bạn và vũ trụ luôn là một thể thống nhất, tồn tại vĩnh viễn.

Làm sao để hiểu được điều đó, chúng ta hãy xem triết học Yoga nói gì về nguồn gốc của chúng ta và của vũ trụ nhé. Hôm nay mình xin giới thiệu về Brahman và Atman trong triết học Yoga, Brahman chính là nguồn gốc của thế giới, và Atman là nguồn gốc của bạn, của mình, của mỗi thực thể con người.

I. Atman hay còn gọi là cái nguồn gốc của bạn, nó là gì?

Tư tưởng Ấn Độ tin rằng bản chất (Atman) của chúng ta không phải là cơ thể mà chúng ta có. Cơ thể (bao gồm cả trái tim của chúng ta) giống như một ngôi đền, chỉ là nơi Atman trú ngụ. Atman tồn tại bên trong cơ thể, và di chuyển khỏi cơ thể đến “quán trọ” tiếp theo khi cơ thể đấy đạt đến giới hạn của sự sống (cái chết). Ý niệm “luân hồi” luôn là gốc rễ trong tư tưởng của người Ấn Độ.

Theo chương 4 phần 4 của Brihadaranyaka Upanishad:
Atman được sinh ra từ tri thức (nhận thức), tồn tại trong nhiều chức năng (hay còn gọi là khả năng), và ngự ở trong khoảng trống của trái tim.
Atman được cho rằng luôn ngự trị trong trái tim chúng ta! Mandukya Upanishad giải thích rằng:
Atman Có kiến ​​thức vô hạn. Atman là sự khởi đầu và kết thúc của mọi thứ.
Không thể nhìn thấy Atman.
Atman không thực thể, vô hình, không thể tưởng tượng, không thể xác định.
Atman là bản chất của từng cá nhân.
Atman hoàn toàn yên tĩnh, hòa bình, hạnh phúc
Atman tự nó là “ý thức” và không tạo ra bất cứ thứ gì khác ngoài “tồn tại”.

Giống như một người vứt bỏ quần áo cũ và mặc quần áo mới, Atman sẽ vứt bỏ cơ thể cũ và đến với cơ thể mới. Con người thật, Atman này có thể được cảm nhận bằng cách thực hành Yoga. Trạng thái tĩnh lặng (Samadhi) giác ngộ, được mang lại bởi thiền định sâu, là trạng thái của chính Atman. Bạn đừng để những lo lắng về cơm áo, danh vọng kéo bạn xa rời trạng thái tĩnh lặng của tâm hồn để có thể cảm nhận chính mình. Yoga hướng dẫn chúng ta phương pháp chuyển giác quan, ý thức vào bên trong bản thân để chạm tới được Atman. Đó là cách để có được sự bình tĩnh tồn tại bên trong tâm trí.

II. Brahman, nguồn gốc của vũ trụ là gì?

Nguồn gốc của toàn thể vũ trụ được gọi là Brahman. Nếu có thời qian, bạn đó thể đọc về Brahman trên wiki: https://en.wikipedia.org/wiki/Brahma
Về mặt tôn giáo, nó là “Đấng Tạo Hóa Vũ Trụ”, nhưng về mặt triết học, nó có thể được mô tả là “khởi nguyên của vạn sự, vạn vật”. Brahma bao gồm mọi thứ từ khi khởi đầu tới hiện tại và kết thúc (tương lai), như Mandukya Upanishad đã giải thích.

III. Mối tương quan Brahman và Ataman

Atman là nguồn gốc của cá nhân, và Brahman là nguồn gốc của toàn bộ vũ trụ. Nói tới đây chúng ta có thể đơn giản nghĩ rằng chúng khác nhau. Mỗi người trong chúng ta đều có hình dạng duy nhất. Tất cả mọi người đều là duy nhất, động vật, thực vật đều có hình dạng hoàn toàn khác nhau. Chúng ta thấy mọi sinh vật, mọi thứ tách biệt nhau ra vì chúng ta đang nhìn vào kết quả của quá trình. Nếu chúng ta nhìn vào chính quá trình, chúng ta thấy rằng, chúng ta sinh ra từ đất và chết đi quay về đất. Vạn vật khác cũng thế, như nhà triết học Ấn Độ Adi Shankara mô tả sự tương tự của đất và bình: Cái bình, được làm từ đất, được sinh ra từ đất. Chúng ta không có giới hạn với phần còn lại của vũ trụ, bởi ta và chúng đều sinh ra từ một nơi. Nếu chúng ta nhìn vào nguồn gốc, chúng ta thấy rằng Brahman là khởi nguyên của vạn vật, Atman là khởi nguyên của chúng ta. Chúng ta và vạn vật không có sự tách biệt, vì vậy khởi nguyên của chúng ta (Atman) và khởi nguyện của vạn vật (Brahman) cũng không có sự tách biệt. Brahman là Atman trong quá khứ, hiện tại và cả tương lai.

Brahman và Atman là một!

IV. Biết về Atman để kiểm soát tâm trí của bạn

Cần biết, Atman cưỡi ngựa và vật bất ly thân là xe ngựa (Thể xác). Mặt khác, hãy biết Trí Tuệ, lý trí như một người đánh xe và Suy nghĩ như một phương pháp kiểm soát. Các ngũ quan của cơ thể là Ngựa. (Theo Katha Upanishad)
Atman, bản chất của chúng ta, là người ngồi trong cỗ xe. Atman ngồi trên xe ngựa (cư ngụ trong thể xác), không tự mình điều khiển con Ngựa. Ngựa (Ngũ quan) tiếp xúc với thế giới bên ngoài và được điều khiển bởi dây cương (Suy Nghĩ) của người đánh xe (Trí Tuệ). Ngũ quan không thể đi đúng hướng nếu thiếu sự điều kiển của Trí Tuệ thông qua giây cương Suy Nghĩ.
Những người biết Atman sẽ có thể điều khiển cỗ xe tốt, và có thể đạt đến Brahman (trạng thái tối cao).

Tất cả mọi thứ, mọi sự vật hiện tượng đều tồn tại một cách bình đẳng và giống nhau

Đối với yoga, triết học phải là thứ có thể sử dụng trong cuộc sống hàng ngày. Vậy những người tập yoga biết về Brahman và Atman có ý nghĩa gì?

Thực hành Yoga và nhận biết sự tồn tại của Atman, Brahman là để buông bỏ cái tôi. Buông bỏ những suy nghĩ so sánh giữa “mình” với “người”. Những so sánh giữa “thành công” và”thất bại”. Tất cả mọi sự vật, hiện tượng đều tồn tại bình đẳng và có nguyên nhân như nhau. Đối với những người đã đặt được sự bình tĩnh thông qua thực hành Yoga, họ nhận biết rằng Thành công cũng là kết quả của quá trình phấn đấu, và Thất bại cũng là kết quả của quá trình đó, và chúng không có sự khác biệt. Chấp nhận kết quả đó như một lời nhắn từ mẹ vũ trụ để hoàn thiện mình hơn. Họ nhận biết rằng “mình” hay “người” đều có chung một khởi nguyên, đều phục vụ cho một mục đích nào đó, và chúng ta tồn tại đồng thời.